نیاز نەجمەدین
فەیسبوك دەكەیتەوە، كەمئەندامێك هاوار دەكات “موچەكەم هێندە كەمە نازانم لەسەر چیی خەرجی بكەم و بە بەرچاومەوە پلە-باڵاكان بە عەلاگە پارە دەبەنەوە ماڵەوە”. كێشەی یەكەمی ئەو ئەوەیە ژیان بە یەك دونیا شت باریكردوین، لەوانە منداڵەكانمان بخوێنن و خوێندنەكەشیان كوالیتی بێت. لەم رۆژگارەدا كێ ئامادەیە یان دەتوانێت خوێندنێكی كوالیتی بە نرخێكی هەرزان دابينبكات؟ ئەو لەوەش داخ لە دڵە كە زۆرێك -هەمویان نا- لە پلە-باڵاكان پشكێكی گەورەی داهاتی ئەم وڵاتەیان بەركەوتوە بەرامبەر بە خزمەتێكی كەم و بچوك. ئەو بێزارییەكەی تەنها لە هەژارییەكەی خۆی نییە، بەڵكو لە نایەكسانییەكی گەورەیە لە داهاتدا كە هیچ بنەمایەكی نییە.
دوای ماندوبونی رۆژ، ئێواران زۆربەمان بە دڵێكی شكاوەوە دەگەڕێینەوە ماڵەوە. ماڵیش بۆ هەزاران خێزان دۆزەخێكی ترە، دەزانن تیایدا دەسوتێن و ناچاریشن بمێننەوە.
تی ڤی دائەگیرسێنیت، سیاسییەكی ناقوڵا بۆ شەڕهەڵگیرسان لیك بە دەمییا دێتە خوارەوە. بەشی گەورەی تەمەنمان هەر ئەوە نەبو لە ناو جەنگدا سوتا، بەڵكو تا ئەمڕۆش دڵەڕاوكێمانە ئاخۆ جەنگێكی تری جیهانیی، شەڕێكی ناوخۆی تر وڕوكاسمان ناكاتەوە، شەڕێك كە دەكرێت ناوی بنێین شەڕی ناوخۆی ژێربەژێر. ئەم هەمو زەلامە لابەلا و لە چیرۆكی تەمومژاوییدا بۆ دەكوژرێن؟
بە هەر لایەكدا گوێ هەڵدەخەیت، ئاوازێكی غەمگین دەگاتە گوێت. دەشێت ئەممان لەومان باشتر بژی، بەڵام وەك ئابوریناسی سكوتلەندیی ئادەم سمیس جارێك وتی، ژیان لە كۆمەڵگەیەكی روخاو و دڵتەنگدا بە ئاستی جیاواز بۆ “هەمو كەس ناخۆشە.”
من ئەم قسانە بۆ ئەوە ناكەم خەمێكی تر بئاخنمە ناو پریساكەی خەمەكانتەوە. مرۆڤ بونەوەرێكی هێندەش پوچ نییە لە گوناهە و خراپە زیاتری لە دەست نەیەت. ئادەم سمیس نەیوت ژیان بارێكی قورس و خەمێكی پڕوكێنەر نەبێت هیچی تر نییە، بەڵكو پرسیی: چۆن تاك و نەتەوە دەتوانن باشتر بژین؟
لای ئەو، لە كوێدا نەتەوە هەژار و برسیی ژیا و نوقمی قەیران بو، لەوێدا بەربەست لەبەردەم تاكەكاندا دانراوە. نەتەوەیەك ئازادیی بە تاك نەبەخشێت، رێگربێت لەوەی دوای هێنانەدیی حەز و ئارەزوەكانی بكەوێت و پێداویستییەكانی تێربكات، نەك ئینتیمای بۆ نیشتمان نامێنێت بەڵكو فریشتەكانی دەمرن و شەیتانەكانی بەخەبەر دێن، بۆی هەیە ژیان لە خۆی و لە هەموان بشوێنێت، یان لای كەم غەمگین و دڵتەنگ بژی. ئەگەر لەوە تێگەیشتیت تاك ئازادیی دەوێت، ئەوكاتە لەبەردەم هاتوچۆیان بە سنورەكانیشدا دیواری ئەستور دروست ناكەیت. ئەوان لە گەڕان بەدوای تێركردنی پێداویستیی و هێنانەدیی خەونەكانیاندا، خزمەتی كۆمەڵگەكانیش دەكەن. زۆر لەسەری نەڕۆم، ئادەم سمیس پێمان دەڵێت تاك بەردی بناغەی گەشە و خۆشگوزەرانییە.
لێكچونێكی زۆر لە نێوان ئەم تيۆرييەی ئادەم سميس و قەسیدەی “ئێستا كچێك نیشتیمانمە”ی شێركۆ بێكەسدا هەیە:
ئەی نیشتیمانی بێگوێچكەم، تۆ ئەتەوێ هەرچونێ بی و هەرچییەك بی هەر خۆشم بوێ؟
بەفر بیت یان قوڕ و لیتە….هەتاو بیت یان تەمومژ
تەپوتۆز بیت یان فەزایەكی بێگەرد هەروەكو یەك تەماشات بكەم؟
هەرچونێ بیت خۆشمبوێی؟”
شێركۆ پێمان دەڵێت ئەگەر نیشتمان دەیەوێت تاكەكان ئارام بن لەگەڵی، رقي لێهەڵنەگرن، دەرگاكەی نەشكێنن و لێی نەچنە دەرێ و خزمەتی بكەن، دەبێت “مشتێ هەتاوی ئازادییان” تیادا دەستكەوێت، بەرژەوەندییە تایبەتییەكانیان پارێزراو بێت. شێركۆ دوای بێئومێدبون لە نیشتمان كچێك دەكاتە نیشتمانی خۆی. بەڵام ئەوەی نیشتمان ون دەكات، وەك سەعدون جابر لە گۆرانییەكیدا دەڵێت، لە هیچ شوێنێك نایدۆزێتەوە.
ئەوانەی خۆیان دایە دەست شەپۆلەكانی ئیجە، یان لە رۆژئاوادا غەمبار و دڵتەنگ دەژین، خەونی بچوكیان هەبو. ئەمیان دەیویست خوێندنێك تەواو بكات، ئەویان دەیویست ببێتە مۆسیقار، كەسێكیان دەیویست قاوەخانەیەك دابنێ. هەر یەكێكیان فەرمانڕەوایەكی لێ پەیدابو، خەونە بچوكەكەیانی وردوخاش كرد. جیلێك نا چەند جیلێك كرانە قوربانیی نیشتیمان و بەرژەوەندیی گشتیی، ئاكامەكەی ئیدارەیەكی پەرپوت و سیاسەتێكی دڵڕەق بەرامبەر ناوخۆ و نەرم و شل بەرامبەر دونیای دەرەكیی بو، لەگەڵ كۆمەڵێك كەلتوری خێڵەكیی و ئایدیۆلۆجیای ئاینیی و كۆمۆنیستیی داخراو كە وەک ئامراز مامەڵە لەگەڵ تاک دەکا.
بەڵام دەستە شاراوەكەی ئادەم سمیسيش، واتە بەرژەوەندیی تایبەتیی، هەمو جار خۆشبەختیی بۆ مرۆڤ ناهێنێت و ژینگەیەكی سەوز ناكاتە دیاریی دەستی، بەڵكو ئەگەر سنوری بۆ دانەنرێت ئەوا دەستدرێژیی دەكاتە سەر ماف و بونی ئەوانی دیكە و بەرژەوەندیی گشتیی دەخاتە مەترسییەوە. ئەمە كێشەیەكیشە لە رویەكەوە بازرگانیی ئازاد و كرانەوەی بێسنور و بێسەرپەرشت لەگەل شەپۆلی نوێی جیهانگیرییدا هێناویەتی. لە ئەزمونی هەرێمی كوردستاندا، كەمینەیەك ئەگەر رۆژگارێك بەرژەوەندیی تایبەتییان كردە قوربانی بەرژەوەندیی گشتیی، ئەمجارە بەرژەوەندیی گشتییان كردە قوربانی بەرژەوەندیی تایبەتیی.
یەك لە یەك خراپتر. بەرژەوەندیی تایبەتیی بكەیتە قوربانیی گشتیی یان پێچەوانەكەی، كارەسات بۆ تاك و كۆ دەهێنێت. بەختەوەریی تاك و كۆ گرێدراوی یەكترن. راگرتنی هاوسەنگیی لەنێوانیاندا بەرپرسیارێتیی مرۆییمانە، كلیلی یەكەمی چونەناو باخی خۆشگوزەرانییە.
