باشورێکی بێ کاریزما

مەدیحە سۆفی

کوردستان لە هیچی کەم نییە، لە کاریزمای سەرکردەیەکی خۆنەویست نەبێ، لە فەلسەفەیەکی زیندوو نەبێ

ئەو نەوتەی بڕبڕەی پشتی ئابووریە، لە باشور بووەتە ئەو هێزەی کولتوور، زمان، پەروەردە، تەندروستی، سامانی مرۆیی و دواڕۆژی تاك-بە-تاکی کوردی وێران و بێبەها کردووە، بەرنامەکانی میتی تورکیا زۆر بە سەلیقە و لێزانی قۆرخی هەموو کونج و گۆشەیەکی نیشتیمانی کردووە، مۆرك و بۆن و سیمای تورکیای کردووەتە کراسێکی زۆرەملێ و لە هەموو شوێنێك ئامادەیی هەیە.

ئاشکرایە کە جوگرافیای کوردستان جوگرافیایەکی سەختە، وەلێ دەکرا و دەکرێ بە پاڵپشتی جوگرافیای ڕۆژئاوای کوردستانەوە، ببوایە بە جوگرافیایەكی ستراتیژی بۆ دواڕۆژ، بەڵام عیشقی کورسی و (انا العلیا)ی سەر کورسی، ئەو نەخۆشییەی ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاست لێی ڕاست نابێتەوە، هەمیشە ریسی کۆشش و قوربانیدانی هەژار و خۆنەویستەکانی کردووەتەوە بە خوری.

کاتێك لە مانگی تەموزی ساڵی ٢٠١٤دا لیوای تایبەت لە هەرێم دەستی بەسەر کێڵگەکانی نەوت و غازی کەرکوکدا گرت، سەرۆکایەتیی هەرێمی کوردستان ئەوکاتە گوتی: ئیتر ئێمە باسی ماددەی ١٤٠ ناکەین، واتە ماددەی ١٤٠ بە دەستبەسەراگرتنی وزەی کەرکوك کوژایەوە، کە بەشێکی زۆری کرایە دیاری بۆ ئەنقەرە، بێئەوەی باس لە خەڵك و مافی خەڵك بکرێ، بێئەوەی ڕەچاوی ئەوە بکرێ کە ئەم پەیامە چەند لەسەر کورد و پرسی کورد لەو ناوچانەدا دەکەوێ، کە هیچ ئەمنیەتێك و هیچ ئاسایشێکی تێدا نییە.

پاشتر ئەوە بوو کە نەوتی کەرکوك بە لوولەکانی دیکەی نەوتی هەرێمەوە بەسترا و بەرەو بەندەری جیهان ڕەوانە کرا، یا ڕوونتر بڵێین بەرەو گەرووی تورکیا، چونکە تورکیا خۆی بە خاوەن کەرکوك و تەنانەت خۆی بە خاوەن قەیسەری کەرکوك دادەنێت، ئاگر کەوتنەوەکە لە قەیسەرییەکەی گوماندەکرێت دەستی تورکیای لە پشت بێت وەک چۆن ئێستا بە دیزاینی تورکیی نۆژەندەکرێتەوە.

لە ئێستادا تورکیا بەو قۆناغی داڕمانە ئابووریەی ئەوەندەیتر جەخت لەسەر دادۆشینی نەوت و غازی باشوری کوردستان دەکات، نەخشە و پلانی ئەردۆگان زۆر لەو عەدەسە ڵێڵ و تاریکەی کورد، زۆر ئەولاتر و واوەترە، ئەی بەچی شەڕی لیبیا، سوریا، دەریای ناوەڕاست و قەرەباغ و هتد دەکات. ئەردۆگان دەڵێت: ئێستا توانیمان بەرزایییەکانی قەرەباغ بۆ برا ئازەریەکانمان بگەڕێنینەوە. فراوانخوازیی تورکیا دەگاتە هەموو شوێنێك کە مەرامی خۆی تێدا بێت، لە بابەتێکی (دێر شپیگل) ی ئەڵمانیادا، بە چڕی باس لەوە دەکات، چۆن گەنجە پەناهەندە سورییەکانی بەرەو شەڕی قەرەباغ ڕەوانە کردووە، گەڕانەوەیان تەنها گەڕانەوەی تەرمەکانیانە.

سیاسەتی باشور، لە جیاتی ئەوەی لەگەڵ ناوەندی بەغداد کۆك بێت و ئاسایشی خۆراك و ئاسایشی نیشتیمانی بپارێزێ، بووە دوژمنی و خەڵکی باشوری ڕەزیل کرد. ئەو کەرکوکەی کردە پاشکۆی تورکیا و نەوتەکەی کردە دیاری ئەنقەرە، ئەو کەرکوکەی بەبارستایی خۆی خوێنی بۆ قوربانی کراوە، گرێبەستی لەگەڵ چین و ڕوسیا کرد، پاوانخوازییەکەی ئەم دەستەڵاتە هەموو سنوورێکی بەزاندووە.

ئێمەی کورد لە باشور دەمێکە نوستووین، بڕواننە ئەو شۆڕشە کولتوورییەی تورکیا بەسەر زمان، کولتوور، هونەر، بازاڕ، خواردن، تەندروستی و  پەروەردە و تەنانەت هەڵسوکەوتماندا کردی، ئێستا بەهۆی ئەو دراما ژەنگاوییانەی تورکیاوە، خەڵکی ناوی مناڵەکانیان بە ناوی پاڵەوانی ئەو دراما ژەهراوییانەوە دەنێن، کە ناوەڕۆکەکەی ڕق و نەفرەتە لە کورد. سی ساڵە خوێندنگای تورکی منداڵی کورد فێری زمانی تورکی و کولتووری دەکات، چ تاوانێکە منداڵت لەو  خوێندنگایانەدا پەروەردە بکرێن؟

تورکیا چی نەکرد، تا هەوڵ بدات ژیلەمۆی شۆڕش لە ڕۆژئاوای کوردستاندا بکوژێنێتەوە، بەڵام چونکە فەلسەفەیەکی زیندوو و بڕوای پتەو بوو، هەروا گەشتر دەبێتەوە، ئەی خێرە تورکیا  ئەو هەموو خۆراك و کەرەستەیە بنێرێتە باشور و ژەهراوی نەبێ، دڵنیا بن هەمووی خاشاك و ماوە بەسەرچووە، باشورێك بە سی ساڵ نەیتوانی بەرهەمی خۆماڵی هەبێ و خۆی نەچەمێنێتەوە بۆ تەماتە و پیاز و سەوزەی ئێران و تورکیا، سی ساڵ بەو هەموو داهات و دەستی کار و زانکۆیەوە کە هەمووی (بطالة مقنعة)ن، نەیتوانی ڕوویەکی زانستی و پێشکەوتنی خۆی  پیشان جیهان بدات.

باشور بەو هەموو سامانی وزەیەی، نەیتوانی ماڵی پێنج ملیۆن خەڵك لە سەرمای زستاندا گەرم بکاتەوە و لە هاوینیشدا ماڵێکی فێنکیان هەبێت، کەچی بەشێکی زۆری قازانج لە نەوتەکەی بۆ ئەنقەرە دەڕوات. بە پێی زانیاری عەلی ئەدیب ئۆغڵو، ئەندام پەرلەمانی سەر بە پارێزگای هەتایی، داعش نەوتی موسڵ و باکوری سوریای گەیاندۆتە هەتایی و ئورفا و بە سنووری تورکیادا گواستویەتیەوە و حکومەتی تورکیا و حکومەتی هەرێمیش هەموو ئاسانکاریەكی بۆ کردوون.

ئەم دەستەڵاتە، کەڕامەتی خەڵکی پێشێل کرد، ناخ و دەروونی خەڵکی فێری تکا و دوعا کرد، فێری دەستەمۆیی و ژێر چەپۆکی کرد، سامانێکی مرۆیی گەنج و بەتوانای هەیە، هەمووی کردە خۆڵەمێشی چاوەڕوانی، بێهیوایی و بێزاری، کەس لە سبەی دڵنیا نییە، کەس پلانی نییە، کەس ژیانی نییە، گەر بێنە گۆ، هاوشێوەی چالاکوانانی بادینان دەئاخنرێنە کونجی زیندانەوە، کوردستان لە هیچی کەم نییە، لە کاریزمای سەرکردەیەکی خۆنەویست نەبێ، لە فەلسەفەیەکی زیندوو نەبێ.